Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης

Ο επιλεγόμενος και Πετρόμπεης. Υπήρξε η ισχυρότερη προσωπικότητα των Μαυρομιχαλαίων και ο τελευταίος ηγεμόνας της Μάνης. Γεννήθηκε στα 1765 και διαδραμάτισε εξέχοντα ρόλο στην προετοιμασία και τη διεξαγωγή του αγώνα του Εικοσιένα, καθώς και στην μεταπελευθερωτική πολιτική ζωή της χώρας. Ήδη κατά την εφηβική του ηλικία διακρίθηκε για τις ικανότητές του και στην περίοδο του διωγμού των κλεφτών, στα πρώτα χρόνια του 19^ου αι. έσωσε πολλούς και τους φυγάδευσε στο Ιόνιο. Από τα 1800 και μετά, όπου και σημειώνεται ο θάνατος του πατέρα του, κατάφερε να ειρηνεύσει την οικογένειά του, που σπαρασσόταν από οξύτατες εσωτερικές αντιθέσεις. Όταν οι Γάλλοι, μετά τη συνθήκη του Τίλσιτ (1807), κατέλαβαν τα Επτάνησα ο Μαυρομιχάλης, πιστεύοντας ότι είχαν δημιουργηθεί ευνοϊκές συνθήκες για την απελευθέρωση της Πελοποννήσου, επεδίωξε, σε συνεργασία με τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, να προκαλέσει το ενδιαφέρον τους για την προετοιμασία και την οργάνωση απελευθερωτικού κινήματος.

Αλλά ο Ναπολέοντας, απασχολημένος τότε με την προετοιμασία της εκστρατείας του στην Αίγυπτο, στην οποία μάλιστα και τον προσκάλεσε να πάρει μέρος, ανέβαλε να αποφασίσει. Γι’ αυτό και έστειλε τον Μαυρομιχάλη κοντά στο στρατηγό του Δανσελότο στην Κέρκυρα, μέχρι να υπάρξουν ευνοϊκότερες περιστάσεις. Όμως, σύντομα τα Επτάνησα αλλάξανε χέρια. Οι Γάλλοι αναγκαστήκανε να τα εγκαταλείψουν και μαζί και ο ίδιος, που καταδιωγμένος πέρασε στο Δυρράχιο και από κει στην Κωνσταντινούπολη και τη Μάνη, που βρήκε να σπαράσσεται από εμφύλιες διαμάχες για την ηγεμονία, που υποκινούσαν οι Τούρκοι για να την ελέγχουν. Οι αντιθέσεις, που δημιουργήθηκαν στη Μάνη μεταξύ των ισχυρών οικογενειών της περιοχής κατά την τελευταία πριν από την Επανάσταση δεκαετία, πρόσφεραν στον Μαυρομιχάλη την ευκαιρία να ασχοληθεί ενεργότερα με τα δημόσια πράγματα και να επαναφέρει τη γαλήνη στον τόπο.

Η Φιλική Εταιρία

Στα τέλη του 18ου αιώνα και στις αρχές του 19ου ένας επαναστατικός πυρετός διακατέχει την Ευρώπη, κυρίως ενάντια στην ανθρώπινη εκμετάλλευση και τη μοναρχία. Η Γαλλική επανάσταση (1789) άναψε φωτιά στις ανθρώπινες καρδιές και έδωσε το έναυσμα για τον ξεσηκωμό στην Ισπανία, την Ιταλία και την Ελλάδα. Με κεντρικό σύνθημα το τρίπτυχο «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφότητα», οι Γάλλοι ξεσηκώθηκαν. Στην Ελλάδα το βάρος της προετοιμασίας της επανάστασης αναλαμβάνει η Φιλική Εταιρεία.

Γενικά

Η Φιλική Εταιρεία ιδρύεται το 1814 στην Οδησσό, από τον Εμμανουήλ Ξάνθο, το Νικόλαο Σκουφά και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ. Στόχος της είναι η προετοιμασία του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων. Η Φιλική εταιρεία οργανώνεται με μεγάλη μυστικότητα. Οι φιλικοί μυούνται στην Εταιρεία με μυστικό όρκο και επικοινωνούν με κώδικες, ψευδώνυμα και συνθηματικές λέξεις. Το κίνημα καλύπτεται με μυστικότητα εμπιστοσύνη και μια ακατανίκητη θέληση για ελευθερία. Ας μεταφερθούμε, όμως, στο κλίμα της εποχής για να έχουμε μια, μικρή αλλά ουσιαστική, εικόνα για τους παράγοντες που οδήγησαν από το ουτοπικό στο πραγματικό.

Όπως είναι γνωστό, όταν έπεσε η Πόλη (το 1453), το θλιβερό γεγονός αντιμετωπίστηκε μοιρολατρικά: «Ήτανε θέλημα θεού η Πόλη να τουρκέψει», είπαν πολλοί. Ακολούθησαν πολλά χρόνια δύσκολα και σκοτεινά. Κατά το 18ο αιώνα οι Έλληνες που ζούσαν στις παροικίες, αλλά και πολλοί που ζούσαν στα παράλια του ελλαδικού χώρου είχαν αποκτήσει οικονομική και πνευματική ακμή, που τους έδινε αυτοπεποίθηση. Στην Ευρώπη υπήρχαν εξελίξεις που γεννούσαν την ελπίδα ότι με την παρέμβαση κάποιων ηγεμόνων, όπως του Τσάρου ή του Ναπολέοντα, ήταν δυνατό να αποτινάξουν οι Έλληνες τον τουρκικό ζυγό. Γρήγορα οι ελπίδες αυτές διαψεύστηκαν και στη θέση τους άρχισαν να καλλιεργούνται σκέψεις τολμηρές αλλά και ρεαλιστικές: ότι μπορούν οι ραγιάδες, αν οργανωθούν σωστά και προετοιμαστούν ψυχικά, να διεκδικήσουν μόνοι τους τη λευτεριά.

Μετά από αιώνες σκλαβιάς η σκοτεινιά της καταπίεσης ήταν πλέον αβάσταχτη και η ελληνική ψυχή λαχταρούσε να την αποτινάξει, ίσως, όσο ποτέ άλλοτε. Η λαχτάρα για την ελευθερία είχε αρχίσει να εξαπλώνεται ως ορμητικός χείμαρρος και η έννοια της ελευθερίας, ως συνείδηση πλέον, αναδύθηκε στον ελλαδικό χώρο. Το πόσο σκοτεινιά υπήρχε και το πόσο λαχταρούσαν την ελευθερία οι Έλληνες αποτυπώνεται καθάρια και με πλήρη ένταση στα λόγια του Ρήγα Φεραίου : «Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή». Όπως φαίνεται οι συνθήκες ήταν ώριμες και το έδαφος για τη Φιλική Εταιρεία προετοιμαζόταν με γοργούς ρυθμούς

Εμμανουήλ Ξάνθος

Ο Εμμανουήλ Ξάνθος ήταν ένας από τους ιδρυτές της Φιλικής εταιρίας. Της μυστικής εταιρίας που προετοίμασε την επανάσταση του 1821. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στην Πάτμο. Σπούδασε στην Πατμιάδα Ακαδημία, που τόσο σημαντικό ρόλο έχει παίξει στον διαφωτισμό του σκλαβωμένου γένους. Στα 20 χρόνια του μετανάστευσε στην Τεργέστη και άρχισε να ασχολείται με το εμπόριο. Η ζωή του είναι μυθιστορηματική όπως όλων των επαναστατών. Το 1810 τον βρίσκει στην Ρωσία, στην Οδησσό, υπάλληλο στις εμπορικές επιχειρήσεις της οικογένειας Ξένου που κατάγονταν επίσης από την Πάτμο. Στην Οδησσό σε αυτό το κέντρο του ελληνισμού, ίδρυσε το 1814 την φιλική εταιρία μαζί με τους Νικόλαο Σκουφά και Αθανάσιο Τσακάλωφ. Σκοπός της εταιρίας ήταν η προπαρασκευή του ξεσηκωμού των σκλαβωμένων Ελλήνων και η απελευθέρωση τους.