| Βιογραφικό Σημείωμα
ΒΑΣΙΛΗΣ ΡΩΤΑΣ (1889-1977)
Ο Βασίλης Ρώτας γεννήθηκε στο Χιλιομόδι του νομού Κορινθίας. Σπούδασε φιλολογία στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και θέατρο στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Συνιδρυτής της Φοιτητικής Συντροφιάς το 1910. Υπηρέτησε στους βαλκανικούς πολέμους ως Έφεδρος Αξιωματικός και κατά τη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου κλείστηκε στα στρατόπεδα του Γκαίρλιτς και του Βέρλ. Πολέμησε επίσης στη Μικρασιατική Εκστρατεία, ενώ κατά τη διετία 1921-1922 υπηρέτησε ως στρατιωτικός ακόλουθος στην ελληνική πρεσβεία του Βερολίνου. Αποστρατεύτηκε το 1927 σε διαθεσιμότητα και με το βαθμό του συνταγματάρχη και από τότε αφοσιώθηκε στη λογοτεχνία και το θέατρο. Βασικός συνεργάτης του περιοδικού του Κωστή Μπαστιά Ελληνικά Γράμματα και ιδρυτής του Λαϊκού Θεάτρου Αθηνών (1930-1937), που έκλεισε η δικτατορία του Μεταξά, κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής οργάνωσε το Θεατρικό Σπουδαστήριο (στο οποίο δίδαξαν μεταξύ άλλων ο Μάρκος Αυγέρης, ο Σοφία Μαυροειδή – Παπαδάκη και ο Μάνος Κατράκης) και το Θέατρο στο Βουνό (1944, με τη συνεργασία μελών της ΕΠΟΝ). Πέθανε στην Αθήνα. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε το 1908 από τις σελίδες του Νουμά, ενώ άρθρα, χρονογραφήματα, κριτική θεάτρου και μαρτυρίες δημοσίευσε στον παράνομο τύπο, στα Καλλιτεχνικά Νέα, τα Ελεύθερα Νέα, τα Νεοελληνικά Γράμματα, τη Βραδυνή, την Πρωία, την Εστία και μεταπολεμικά (1961-1965) στο περιοδικό Θέατρο του Κ.Νίτσου και στο Λαϊκό Λόγο (1965-1967). Δημοσίευσε επίσης ποιήματα, διηγήματα και θεατρικά έργα, ενώ στην ιστορία του νεοελληνικού θεάτρου πέρασε και για το σημαντικό μεταφραστικό έργο του των απάντων του William Shakespeare, ενώ ιστορική έμεινε η μετάφρασή του από την κωμωδία του Αριστοφάνη Όρνιθες για την παράσταση του 1961 από το Θέατρο Τέχνης του Καρόλου Κουν. Στο σύνολο του συγγραφικού έργου του Βασίλη Ρώτα, πρωτότυπου και μεταφραστικού κυριαρχεί ο ιδιόμορφος δημοτικιστικός λόγος του, εμπνευσμένος από το δημοτικό τραγούδι και η λαϊκή ρομαντική κοσμοθεωρία του, καθώς επίσης επιρροές από το λαϊκό θέατρο του Καραγκιόζη, τη σαιξπηρική δραματουργία και το αρχαίο ελληνικό δράμα. 1. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Βασίλη Ρώτα βλ. Ζήρας Αλεξ. – Γεωργουσόπουλος Κώστας, «Ρώτας Βασίλης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό9α. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988 και Βασίλης Ρώτας (1889-1977)· Πρόλογος – Εισαγωγή: Βούλα Δαμιανάκου – Επιμέλεια ύλης: Ελένη Βασιλοπούλου. Αθήνα, 1979.
. |
| Ενδεικτική Βιβλιογραφία
• Βαρίκας Βάσος, «Οδυνηρές μνήμες. Β. Ρώτα – Β.Δαμιανάκου: Μνημόσυνο – Ντ.Κονόμου: Η Επτάνησος κατά την Ιταλική κατοχή», Συγγραφείς και κείμεναΑ΄· 1961-1965, σ.104-106. Αθήνα, Ερμής, 1975 (πρώτη δημοσίευση στην εφημερίδα Το Βήμα, 30/9/1962).
• Βασίλης Ρώτας (1889-1977)· Πρόλογος – Εισαγωγή: Βούλα Δαμιανάκου – Επιμέλεια ύλης: Ελένη Βασιλοπούλου. Αθήνα, 1979.
• Βουρνάς Τάσος, «Βασίλη Ρώτα, Παλιές ιστορίες», Επιθεώρηση Τέχνης, 15/5/1955, σ.398-399.
• Βουρνάς Τάσος, «Βασίλης Ρώτας (1888-1977)», Χρονικό ’77, σ.36. Αθήνα, έκδοση του Καλλιτεχνικού Πνευματικού Κέντρου Ώρα, 1977.
• Βρεττάκος Νικηφόρος, «Ο θείος των μικρών και των μεγάλων», Αυγή, 5/6/1977.
• Γεωργουσόπουλος Κώστας, «Οικεία τραγωδία», Κλειδιά και κώδικες θεάτρουΙΙ• Ελληνικό θέατρο, σ.238-241. Αθήνα, Εστία, 1984.
• Γιάκος Δημήτρης, «Βασίλης Ρώτας», Νέα Εστία101, ετ.ΝΑ΄, 15/6/1977, αρ.1199, σ.813-814.
• Ζήρας Αλεξ. – Γεωργουσόπουλος Κώστας, «Ρώτας Βασίλης», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό9α. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988.
• Ζιώγας Ηλίας, «Δέκα λεπτά της ώρας με τους Β.Ρώτα και Κλ.Παράσχο», Νεοελληνικά Γράμματα, 16/9/1939.
• Η Κορινθία τιμά το Βασίλη Ρώτα· Εκδηλώσεις για το Βασίλη Ρώτα (20 χρόνια μετά το θάνατό του) 10 Νοεμβρίου ως 8 Δεκεμβρίου 1997 (πρόγραμμα εκδηλώσεων).
• Κουλουφάκος Κώστας, «Βασίλη Ρώτα: Τα ξένα λυρικά», Επιθεώρηση ΤέχνηςΓ΄, ετ.Β΄, 6/1956, αρ.18, σ.514-515.
• Παναγιώτου Γ.Α., Κριτική για τα Βραδυνό τραγούδι και Παρά προστάτας νάχωμεν, Πρωινή της Δευτέρας (Βόλος), 17/1/1977.
• Παράσχος Κλέων, «Βασίλη Ρώτα: Να ζει το Μεσολόγγι. Δραματική Σκηνή από την ηρωική πολιορκία, για να διδάσκεται στα σχολεία», Νέα Εστία5, 1η/9/1929, αρ.65, σ.731-732.
• Πολίτης Φώτος, «Ο Κύκλωπας (λαϊκό θέατρο Παγκρατίου)», Πρωία, 4/7/1930 (τώρα και στον τόμο Φώτου Πολίτη, Εκλογή από το έργο του· Είκοσι χρόνια κριτικήςΒ΄, 1927-1934, σ.88-92. Αθήνα, Εστία, 1938).
• Σιδέρης Γιάννης, «Βασίλη Ρώτα: Ρήγας ο Βελεστινλής», Νέα Εστία24, ετ.ΙΒ΄, 15/10/1938, αρ.284, σ.1433-1436.
Αφιερώματα περιοδικών
• Θέατρο57-58, 5-8/1977.
• Η λέξη116, 7-8/1993. |
Εργογραφία
(πρώτες αυτοτελείς εκδόσεις)
Ι.Ποίηση
• Το τραγούδι των σκοτωμένων – Κρυφός καημός. Gorlitz, Verlangsanstalt Gorlitzer Nachrichten und Anzeiger, 1917.
• Το τραγούδι του καμπούρη και άλλα τραγούδια. 1920.
• Ανοιξιάτικο αγέρι. Gorlitz, Verlangsanstalt Gorlitzer Nachrivhten und Anzeiger, 1923.
• Παιδιάτικα τραγούδια. 1943.
• Τρελή πορεία. Αθήνα, 1945.
• Τραγούδια της κατοχής πατριωτικά ηρωικά. Αθήνα, έκδοση του ποιητή, 1952.
• Κιθάρα και γαρούφαλλο· ερωτικά και άλλα ποιήματα. Αθήνα, Ίκαρος, 1953.
• Μνημόσυνο. Αθήνα, 1961. (σε συνεργασία με τη Βούλα Δαμιανάκου).
• …παρά προστάτας νάχωμεν. Αθήνα, 1974.
• Βραδινό τραγούδι. Αθήνα, 1974.
• Βραδυνό τραγούδιΒ΄. Αθήνα, 1980.
• Τραγούδια της Αντίστασης. Αθήνα, 1981.
ΙΙ.Θέατρο
• Να ζει το Μεσολόγγι. Αθήνα, έκδοση των Μουσικών Χρονικών, 1927.
• Ιησούς δωδεκαετής εν τω ναώ· Δράμα. Μουσική Ψάχου. Αθήνα, Δημητράκος, [1929].
• Σε γνωρίζω από την κόψη· Δραματική σκηνή. Αθήνα, 1928.
• Σπιτίσιο φαΐ. Αθήνα, 1929.
• Τα κορίτσια επαναστατούν. Αθήνα, 1930.
• Ο Καρδούλας. Αθήνα, 1930.
• Μαξιλαριές. Αθήνα, 1931.
• Ο χορός των παιχνιδιών. Αθήνα, 1931.
• Οι Μαξιλαριές. Αθήνα, Δημητράκος, 1933.
• Ο χορός των παιχνιδιών. Αθήνα, Δημητράκος, 1933.
• Ρήγας ο Βελεστινλής. Αθήνα, Γκοβόστης, 1936.
• Το πιάνο· Κωμωδία για κούκλες. Αθήνα, 1943.
• Γραμματιζούμενοι· Κωμωδία. Αθήνα, έκδοση του συγγραφέα, 1943.
• Ελληνικά νιάτα· Τραγωδία. Αθήνα, Γκοβόστης, 1946.
• Ο ήρωας. Αθήνα, 1947.
• Το παραμύθι της ανέμης· Κωμωδία. Αθήνα, έκδοση του συγγραφέα, 1953.
• Καραγκιόζικα. Αθήνα, 1955.
• Κολοκοτρώνης· ή Η νίλα του Δράμαλη· Ηρωικό δράμα σε τρεις πράξεις. Αθήνα, ανάτυπο από την Επιθεώρηση Τέχνης, 1955.
• Αυγούλα · Τραγουδάκια – Στιχοπαίγνια – Μύθοι. Με μουσική Νικηφόρου Β. Ρώτα. Εικόνες Κατερίνας Νικ.Ρώτα. 1974.
• Θέατρο για παιδιά. Αθήνα, 1975.
• ΚαραγκιόζικαΒ΄. Αθήνα, 1978.
ΙΙΙ.Πεζογραφία
• Παλιές ιστορίες· Διηγήματα. Αθήνα, Ίκαρος, 1955.
• Η περιουσία και άλλα διηγήματα. Αθήνα, Λαϊκός λόγος, 1966.
ΙV. Μελέτες
• Οδηγός για σχολικές παραστάσεις. 1931.
• Εισαγωγή στο θέατρο του σχολείου. Αθήνα, Δημητράκος, 1933.
• ΤεχνολογικάΑ΄. Αθήνα, 1951.
• ΤεχνολογικάΒ΄. Αθήνα, 1952.
• Δραγάτες πνευματικής ελευθερίας. Αθήνα, 1961.
• Δημοκράτες παραδημοκρατικοί. Αθήνα, 1965 (σε συνεργασία με τη Βούλα Δαμιανάκου).
• Βίος και πολιτεία (σημειώματα ημερολογίου). Αθήνα, 1980.
• Θέατρο και Αντίσταση. Αθήνα, Σύγχρονη Εποχή, 1981.
• Δέκα παραμύθια. Αθήνα, 1981.
• Ο αγώνας στα ελληνικά βουνά. Αθήνα, 1982.
• Κριτικοί στοχασμοί πάνω στην Οδύσσεια του Καζαντζάκη. Αθήνα, 1983.
• Θέατρο και γλώσσα1-2. 1986.
V. Μεταφράσεις
• Τολστόη Λέων, Άννα Καρένινα· Πρόλογος Ε.Φ. – Μετάφρασις Βασ. ΡώταΑ΄. Αθήνα, Ελευθερουδάκης, 1924.
• Σαίξπηρ, Άπαντα. Αθήνα, 1927-1974 (και σε συνεργασία με τη Βούλα Δαμιανάκου).
• Σίλλερ, Μαρία Στιούαρτ· Δράμα σε πέντε πράξεις· Μετάφραση Β.Ρώτα. Αθήνα, έκδοση των Μουσικών Χρονικών, 1932.
• Φρειδερίκος Σίλλερ, Δον Κάρλος· Δραματικόν ποίημα εις 5 πράξεις·Μετάφρασις Β.Ρώτα. Αθήνα, 1933.
• Χάουπτμαν, Η Χανέλα πάει στον παράδεισο. Αθήνα, 1943.
• Χάουπτμαν, Ρόζχα Μπερντ. Αθήνα, 1953.
• Ξένα λυρικά. Αθήνα, Ίκαρος, 1955.
• Φρανσουά Μιλλέρ, Θωμάς Έντισον· Μετάφραση Βασίλη Ρώτα. Αθήνα, Δίφρος, 1956.
• Αριστοφάνης, Όρνιθες (Πετούμενα)· Μετάφραση, εισαγωγή & σχόλια Βασίλη Ρώτα. Αθήνα, Εταιρεία Λογοτεχνικών Εκδόσεων, 1960.
• Μπ.Μπιάν, Ένας όμηρος. Αθήνα, 1963 (σε συνεργασία με τη Βούλα Δαμιανάκου).
• Αριστοφάνης, Ειρήνη. Αθήνα, 1964.
• Τίρσο ντε Μολίνα, Δον Τζιλ με το πράσινο παντελόνι. Αθήνα, 1965.
• Καλντερόν, Ο Δήμαρχος της Καλαμέα.
• Ησίοδος, Έργα και Ημέραι. (στον τόμο Η ελληνική ποίηση ανθολογημένη).
VΙ. Συγκεντρωτικές εκδόσεις
• Θέατρο1. Αθήνα, Ίκαρος, 1964.
• Θέατρο2. Αθήνα, Ίκαρος, 1966. |
ΕΛΛΗΝΙΚΉ ΕΓΚΥΚΛΟΠΑΙΔΕΙΑ 