Στα τέλη του 18ου αιώνα και στις αρχές του 19ου ένας επαναστατικός πυρετός διακατέχει την Ευρώπη, κυρίως ενάντια στην ανθρώπινη εκμετάλλευση και τη μοναρχία. Η Γαλλική επανάσταση (1789) άναψε φωτιά στις ανθρώπινες καρδιές και έδωσε το έναυσμα για τον ξεσηκωμό στην Ισπανία, την Ιταλία και την Ελλάδα. Με κεντρικό σύνθημα το τρίπτυχο «Ελευθερία, Ισότητα, Αδελφότητα», οι Γάλλοι ξεσηκώθηκαν. Στην Ελλάδα το βάρος της προετοιμασίας της επανάστασης αναλαμβάνει η Φιλική Εταιρεία.
Γενικά
Η Φιλική Εταιρεία ιδρύεται το 1814 στην Οδησσό, από τον Εμμανουήλ Ξάνθο, το Νικόλαο Σκουφά και τον Αθανάσιο Τσακάλωφ. Στόχος της είναι η προετοιμασία του απελευθερωτικού αγώνα των Ελλήνων. Η Φιλική εταιρεία οργανώνεται με μεγάλη μυστικότητα. Οι φιλικοί μυούνται στην Εταιρεία με μυστικό όρκο και επικοινωνούν με κώδικες, ψευδώνυμα και συνθηματικές λέξεις. Το κίνημα καλύπτεται με μυστικότητα εμπιστοσύνη και μια ακατανίκητη θέληση για ελευθερία. Ας μεταφερθούμε, όμως, στο κλίμα της εποχής για να έχουμε μια, μικρή αλλά ουσιαστική, εικόνα για τους παράγοντες που οδήγησαν από το ουτοπικό στο πραγματικό.
Όπως είναι γνωστό, όταν έπεσε η Πόλη (το 1453), το θλιβερό γεγονός αντιμετωπίστηκε μοιρολατρικά: «Ήτανε θέλημα θεού η Πόλη να τουρκέψει», είπαν πολλοί. Ακολούθησαν πολλά χρόνια δύσκολα και σκοτεινά. Κατά το 18ο αιώνα οι Έλληνες που ζούσαν στις παροικίες, αλλά και πολλοί που ζούσαν στα παράλια του ελλαδικού χώρου είχαν αποκτήσει οικονομική και πνευματική ακμή, που τους έδινε αυτοπεποίθηση. Στην Ευρώπη υπήρχαν εξελίξεις που γεννούσαν την ελπίδα ότι με την παρέμβαση κάποιων ηγεμόνων, όπως του Τσάρου ή του Ναπολέοντα, ήταν δυνατό να αποτινάξουν οι Έλληνες τον τουρκικό ζυγό. Γρήγορα οι ελπίδες αυτές διαψεύστηκαν και στη θέση τους άρχισαν να καλλιεργούνται σκέψεις τολμηρές αλλά και ρεαλιστικές: ότι μπορούν οι ραγιάδες, αν οργανωθούν σωστά και προετοιμαστούν ψυχικά, να διεκδικήσουν μόνοι τους τη λευτεριά.
Μετά από αιώνες σκλαβιάς η σκοτεινιά της καταπίεσης ήταν πλέον αβάσταχτη και η ελληνική ψυχή λαχταρούσε να την αποτινάξει, ίσως, όσο ποτέ άλλοτε. Η λαχτάρα για την ελευθερία είχε αρχίσει να εξαπλώνεται ως ορμητικός χείμαρρος και η έννοια της ελευθερίας, ως συνείδηση πλέον, αναδύθηκε στον ελλαδικό χώρο. Το πόσο σκοτεινιά υπήρχε και το πόσο λαχταρούσαν την ελευθερία οι Έλληνες αποτυπώνεται καθάρια και με πλήρη ένταση στα λόγια του Ρήγα Φεραίου : «Καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή». Όπως φαίνεται οι συνθήκες ήταν ώριμες και το έδαφος για τη Φιλική Εταιρεία προετοιμαζόταν με γοργούς ρυθμούς
(περισσότερα…)